4 Şubat Dünya Kanser Günü: Farkındalık ve Mücadele

Bu kampanya, yankı uyandırmayı, değişim aşılamayı ve farkındalık günü ile sınırlı kalmayarak daha sonraki günlerde de sürdürülecek bir eylemi harekete geçirmeyi hedeflemektedir. 2025-2027 Dünya Kanser Günü teması “Benzersizliğimizle Biriz” olarak belirlenmiştir. Bu tema, her bireyin kanserle olan mücadelesinin farklı ve benzersiz olduğunu, ancak bu benzersizliklerin birleştirici bir güce sahip olduğunu vurgulamaktadır.

Kanserin Nedenleri ve Önleme Yolları

Kanser başlıca; tütün kullanımı, yüksek beden kütle indeksi (fazla kilolu ya da şişman/obez olma), meyve ve sebzeden fakir beslenme, yetersiz fiziksel aktivite ve alkol tüketimi gibi beş davranışsal ve beslenme ile ilgili risk faktöründen kaynaklanmaktadır. Günümüz şartlarında kanserlerin yaklaşık üçte birinin, risk faktörlerinden kaçınma ve mevcut kanıta dayalı önleme stratejilerinin uygulanması yoluyla önlenebilir durumda olduğu bilinmektedir. Ayrıca, erken tanı konmuş ve uygun şekilde tedavi edilmişse birçok kanserin iyileşme olasılığının da yüksek olduğu unutulmamalıdır.

Uluslararası Kuruluşların Çağrısı

Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) gibi kanser alanında yoğun çalışmaları bulunan uluslararası saygın kuruluşlar, kanserleri önleme yolunda kişilere şu risk faktörlerinden kaçınma çağrısında bulunmaktadır: Sigara ve dumansız tütün ürünlerini de içeren tütün kullanımı; fazla kilolu veya obez olmak; düşük meyve ve sebze alımını içeren sağlıksız beslenme; fiziksel aktivite eksikliği; alkol kullanımı; cinsel yolla bulaşan Human Papilloma Virus (HPV) enfeksiyonu; hepatit veya diğer kanserojen enfeksiyonlara maruziyet; iyonlaştırıcı ve ultraviyole radyasyon maruziyeti; kentsel hava kirliliği; katı yakıt kullanımından kaynaklanan iç mekân dumanı.

Erken Tanı ve Tarama Stratejileri

Kanser hastalıklarının her bir tipinin kendine göre etyolojisi, risk faktörleri, tanı ve tedavi yöntemleri vardır. Bu yüzden erken tanı ve tarama stratejileri de kanser tiplerine göre değişmektedir. Ülkemizde yürütülen Ulusal Kanser Tarama programında: Meme kanseri taraması; 40-69 yaş arasındaki kadınlara yılda bir kez klinik meme muayenesi yapılmakta, 2 yılda bir mamografi çekilmektedir. Rahim ağzı kanseri taraması; 30-65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir HPV-DNA testi ile yapılmaktadır. Kalın bağırsak kanseri taraması; 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklere 2 yılda bir Gaitada Gizli Kan Testi (GGK) yapılmakta, 10 yılda bir de kolonoskopi önerilmektedir.

Kanser Taramaları ve Bilgilendirme

Tarama sonrasında pozitif ya da şüpheli bulunan kişiler, Teşhis Merkezi olarak belirlenmiş olan ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmekte ve ileri tetkikleri yapılmaktadır. Teşhis ve tedavi hizmetleri ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşları tarafından yapılmaktadır. Ulusal Kanser Tarama Programları hakkında daha detaylı bilgi Kanser Dairesi Başkanlığına ait web sitesinde mevcuttur. Ayrıca buradan “Hangi Tarama Bana Uygun?” uygulaması ile hangi kanser türünde tarama yaptırabileceğiniz konusunda bilgi edinilebilmektedir.

Kanser Taramalarınızı Ücretsiz Yaptırabilirsiniz

Ülkemizde hem taramaları artırmak hem de sağlık okuryazarlığı konusunda vatandaşlarımızı bilgilendirmek üzere 81 ilde kanser farkındalık çalışmaları yapılmaktadır. Kanser taramalarınızı Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), İlçe Sağlık Müdürlükleri, Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) ücretsiz olarak yaptırabilirsiniz. Unutmayalım, erken teşhis hayat kurtarır!