Dahiliye polikliniğine başvuran hastaların büyük bir kısmında B12, folik asit ve D vitamini eksikliği görülüyor. Bu vitaminlerin eksikliği ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Peki, bu vitaminler neden eksik oluyor ve nasıl önlem alınabilir?

B12 vitamini, vücuttaki hemen her hücrenin ihtiyaç duyduğu bir vitamindir. Beyin fonksiyonlarını koruyan, alyuvar üretimine katkı sağlayan ve yağ asitleri ile amino asitlerin kullanımında rol oynayan B12 vitamini, hayvansal gıdalarda bulunmaktadır. Et, yumurta, balık, süt ve süt ürünleri B12 vitamini bakımından en zengin besinlerdir. Ancak bitkilerde bulunmamaktadır. Bu nedenle vegan tarzı beslenen kişilerin B12 vitamin ihtiyacını takviye ürünlerle karşılaması çok önemlidir.

B12 vitamini eksikliği, vücutta yeterli miktarda B12 vitamini bulunmadığında ortaya çıkan bir durumdur. Sinir sisteminde ve beyinde ciddi ve kalıcı hasarlara yol açabilmektedir. Ayrıca tedavi edilmediğinde ciddi boyutlara ulaşan sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Örneğin depresyon, hafıza sorunları, idrar kaçırma, kansızlık gibi sorunların temelinde B12 vitamini eksikliği olabilmektedir. B12 vitamini eksikliğinin belirtileri arasında iştahsızlık, kilo kaybı, el ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma, denge problemleri, yorgunluk, nefes darlığı, kalp çarpıntısı, üşüme, soluk cilt, hafıza problemleri, unutkanlık, duygu durum bozuklukları (depresyon, anksiyete, sinirlilik), odaklanma problemleri, ağız içi yaralar (aft oluşumları), ciltte kuruluk ve saç dökülmesi sayılabilir.

B12 vitamini eksikliğinin sıklığı çocuklarda da oldukça yüksektir. Genel pediatri polikliniğine başvuran çocuklarda yapılan bir çalışmada serum B12 vitamini eksikliği sıklığının %4,1 olduğu saptanmıştır. Ancak erkek çocuklarda B12 vitamini eksikliği anlamlı olarak daha sık görülmüştür (%5,2-%3,0). Yaş gruplarına göre vitamin B12 eksikliği sıklığı farklılık göstermiştir. Serum vitamin B12 eksikliği %11 ile en yüksek oranda 0-6 ay arasında görülmüştür. Bunu %7,1 ile 6-24 ay grubu takip etmiştir. Bu sonuçlar çocuklarda özellikle süt çocukluğu ve adölesan döneminde B12 vitamini eksikliğinin daha sık olduğunu göstermektedir.

Folik asit de vücut için önemli bir vitamindir. DNA sentezinde rol oynayan folik asit aynı zamanda alyuvarların oluşumunda da gereklidir. Folik asit yeşil yapraklı sebzelerde (ıspanak, brokoli vb.), kuru baklagillerde (nohut, mercimek vb.), portakal suyunda ve tahıllarda bulunmaktadır. Folik asit eksikliği de kansızlığa, halsizliğe, iştahsızlığa, kilo kaybına, dilde şişmeye ve yaralara, ağız içi yaralara, unutkanlığa, sinirliliğe ve depresyona neden olabilmektedir. Ayrıca hamilelikte folik asit eksikliği bebeğin sinir sisteminin gelişimini bozarak nöral tüp defektlerine yol açabilmektedir.

D vitamini ise kalsiyum ve fosfor metabolizmasında rol oynayan bir vitamindir. Kemik ve diş sağlığı için önemlidir. D vitamini güneş ışığından ve besinlerden alınabilmektedir. Balık yağı, somon, ton balığı, sardalya, yumurta sarısı ve süt D vitamini içeren besinlerdir. D vitamini eksikliği çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde osteomalazi adı verilen kemik erimesine neden olabilmektedir. Ayrıca kas güçsüzlüğü, yorgunluk, depresyon, bağışıklık sistemi zayıflığı gibi sorunlara da yol açabilmektedir.

Dahiliye polikliniğine başvuran hastaların büyük bir kısmında bu vitaminlerin eksikliği görülmesinin nedenleri arasında beslenme alışkanlıkları, güneşten yeterince faydalanamama, vegan veya vejetaryen beslenme gibi faktörler sayılabilir. Bu vitaminlerin eksikliğinin önlenmesi için dengeli ve çeşitli beslenmek, güneş ışığından yararlanmak ve doktor kontrolünde gerekli durumlarda takviye ürünler kullanmak gerekmektedir. Vitamin eksikliği şüphesi olan kişilerin kan testi yaptırarak vitamin düzeylerini ölçtürmeleri ve tedavi planını doktorlarıyla belirlemeleri önerilmektedir.